WYDATEK ENERGETYCZNY
OCENA WYDATKU ENERGETYCZNEGO PONOSZONEGO NA WYKONYWANIE PRACY
Oferujemy Państwu ocenę wydatku energetycznego.
Pracodawca ma obowiązek zapewnić pracownikom zatrudnionym w warunkach szczególnie uciążliwych, nieodpłatne, odpowiednie posiłki i napoje, jeżeli jest
to niezbędne ze względów profilaktycznych. Na podstawie przeprowadzonych pomiarów wydatku energetycznego i otrzymanego protokołu z badań, pracodawca zobligowany jest do zapewnienia posiłków i napojów profilaktycznych lub też protokół stanowi podstawę do odmowy ich zapewnienia.
Metody pomiaru wydatku energetycznego:
- Metoda kalorymetrii pośredniej na podstawie pomiaru wentylacji minutowej płuc miernikiem wydatku energetycznego MWE-1.
- Metoda chronometrażowo-tabelaryczną na podstawie tablic G. Lehmanna.
POMIAR WYDATKU ENERGETYCZNEGO PRZY UŻYCIU MIERNIKA MWE-1
- Pomiar wydatku energetycznego, dokonany miernikiem MWE, oparty jest zależności liniowej i wysokim współczynniku korelacji pomiędzy wielkością wentylacji płuc, pobieraniem tlenu i wydatkiem energetycznym.
- Miernik wydatku energetycznego MWE jest przenośnym, lekkim, o małych wymiarach aparatem umożliwiającym dokonanie pomiaru wydatkowanej energii w czasie wykonywania pracy fizycznej dynamicznej na stanowisku roboczym. To znaczy w sytuacji, w której utrudnione jest bezpośrednie określanie ilości pobieranego tlenu i wydalanego dwutlenku węgla.
Za pomocą miernika MWE dokonuje się pomiaru wentylacji minutowej płuc podczas wykonywania wysiłku. W tym celu zakłada się na twarz dokładnie dopasowaną półmaskę, z wmontowanym przepływomierzem turbinowym połączonym z miernikiem. Wdech osoby badanej powoduje uruchomienie turbiny. Obroty turbiny są zliczane i dają wartość przepływu powietrza. Zmierzona wartość przepływu przeliczana jest na objętość gazu w warunkach STPD.
Miernik automatycznie wprowadza niezbędne dla takiego przeliczenia dane dotyczące temperatury otoczenia oraz współczynnik dla ciśnienia atmosferycznego uśrednionego na obszar Polski.
Wprowadzenie za pomocą klawiatury miernika danych dotyczących masy ciała, wzrostu, wieku oraz płci osoby badanej i wykonanie pomiaru umożliwia automatyczne wyliczenie przez miernik MWE wartości wydatku energetycznego netto, tj. ilości energii wydatkowanej przez badaną osobę w pracy oraz wydatku energetycznego brutto z uwzględnieniem podstawowej przemiany materii.
POMIAR WYDATKU ENERGETYCZNEGO METODĄ G. LEHMANNA
- Jest to metoda szacunkowa wykorzystująca dane kosztu energetycznego poszczególnych pozycji i czynności oraz czasu ich trwania w ciągu dnia pracy. Opiera się na wynikach badań wskazujących, że wykonywanie tych samych czynności roboczych przez różne osoby wymaga takiego samego wydatku energetycznego.
- Metoda ta nie jest uciążliwa dla osób badanych i nie zakłóca przebiegu pracy w porównaniu z metodami opartymi na badaniu zmian parametrów fizjologicznych zachodzących w organizmie ludzkim podczas pracy. Zaletą tej metody jest dokonanie oceny bez wpływu na przebieg czynności pracownika. Błąd w ocenie, jeśli jest ona dokonywana przez osoby z doświadczeniem, jest niewielki i możliwy do zaakceptowania w badaniach o charakterze praktycznym.
W metodzie G. Lehmanna przyjmuje się odpowiednie tabelaryczne wskaźniki w zależności od:
- Pozycji ciała pracownika (Tabela nr 1).
- Rodzaju pracy pracownika (Tabela nr 2).
- Do oceny wydatku energetycznego niezbędna jest rejestracja przebiegu i czasu przyjmowania pozycji i wykonywanych czynności w ciągu całej zmiany roboczej.
Po przemnożeniu wartości energetycznych poszczególnych pozycji ciała i rodzaju pracy przez czas ich trwania, a następnie zsumowaniu uzyskamy wydatek energetyczny danej pracy (Tabela nr 3).
| Tabela nr 1. Wydatek energetyczny w zależności od pozycji ciała (wg G. Lehmanna) | ||
|---|---|---|
| Pozycja ciała | Wydatek energetyczny | |
| kcal/min | kJ/min | |
| Siedząca | 0,3 | 1,3 |
| Klęcząca | 0,5 | 2,1 |
| Stojąca | 0,6 | 2,5 |
| Stojąca pochylona | 0,8 | 3,3 |
| Chodzenie | 2,0-3,0 | 8,3-12,6 |
| Tabela nr 2. Wydatek energetyczny w zależności od rodzaju pracy (wg G.Lehmanna) | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Rodzaj pracy | Średni zakres kcal/min | Średni zakres kJ/min | |||
| Praca palców, dłoni i przedramienia | lekka | 0,4 | 0,2–1,2 | 1,7 | 0,8–5,0 |
| średnia | 0,7 | 2,9 | |||
| ciężka | 0,9 | 3,8 | |||
| Praca jednego ramienia | lekka | 1 | 0,7–2,5 | 4,2 | 0,8–10,5 |
| średnia | 1,4 | 5,9 | |||
| ciężka | 1,8 | 7,6 | |||
| Praca obu ramion | lekka | 1,5 | 1,0–3,5 | 6,3 | 4,2–14,7 |
| średnia | 2 | 8,4 | |||
| ciężka | 2,5 | 10,5 | |||
| Praca całego ciała | lekka | 3,5 | 2,5–15,0 | 14,7 | 10,5– |
| średnia | 5 | 21 | |||
| ciężka | 7 | 29,4 | |||
| b. ciężka | 9 | 37,8 | |||
| Tabela nr 3. Klasyfikacja ciężkości pracy na podstawie efektywnego wydatku energetycznego w ciągu jednej zmiany roboczej | ||||
|---|---|---|---|---|
| Stopień ciężkości pracy | Wydatek energetyczny w ciągu jednej zmiany roboczej | |||
| Mężczyźni | Kobiety | |||
| kcal | kJ | kcal | kJ | |
| Bardzo lekka | < 300 | < 1256 | < 200 | <837 |
| Lekka | 300–800 | 1256–3350 | 200–700 | 837–2930 |
| Umiarkowana | 800–1500 | 3350–6280 | 700–1000 | 2930–4187 |
| Ciężka | 1500–2000 | 6280–8374 | 1000–1200 | 4187–5024 |
| Bardzo ciężka | > 2000 | > 8374 | > 1200 | > 5024 |
Pracodawca zapewnia posiłki pracownikom wykonującym prace:
- Związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 2000 kcal (8375 kJ) u mężczyzn i powyżej 1100 kcal (4605 kJ) u kobiet.
- Związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane w pomieszczeniach zamkniętych, w których ze względów technologicznych utrzymuje się stale temperatura poniżej 10oC lub wskaźnik obciążenia termicznego (WBGT) wynosi powyżej 25o
- Związane z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i powyżej 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet, wykonywane na otwartej przestrzeni w okresie zimowym. Za okres zimowy uważa się okres od dnia 1 listopada do dnia 31 marca.
- Pod ziemią.
Pracodawca zapewnia napoje pracownikom zatrudnionym:
- W warunkach gorącego mikroklimatu, charakteryzującego się wartością wskaźnika obciążenia termicznego (WBGT) powyżej 25o
- W warunkach mikroklimatu zimnego, charakteryzującego się wartością wskaźnika siły chłodzącej powietrza (WCI) powyżej 1000.
- Przy pracach na otwartej przestrzeni przy temperaturze otoczenia poniżej 10oC lub powyżej 25o
- Przy pracach związanych z wysiłkiem fizycznym, powodującym w ciągu zmiany roboczej efektywny wydatek energetyczny organizmu powyżej 1500 kcal (6280 kJ) u mężczyzn i 1000 kcal (4187 kJ) u kobiet.
- Na stanowiskach pracy, na których temperatura spowodowana warunkami atmosferycznymi przekracza 28o
- Pracodawca zapewnia pracownikom napoje w ilości zaspokajającej potrzeby pracowników, odpowiednio zimne lub gorące w zależności od warunków wykonywania pracy, a w warunkach gorącego mikroklimatu – napoje wzbogacone w sole mineralne i witaminy.